بررسی وضعیت توزیع دارو در کشور

بهداشت و درمان یکی از نیازهای اساسی بشر محسوب می شود. در کشور ما بخش زیادی از درآمد ملی صرف تامین بهداشت و درمان مردم می شود. علیرغم پیشرفت های زیادی که در امور بهداشت و درمان شده است ، متاسفانه تصور عمومی بر ناکافی بودن امکانات و نارضایتی از سیستم توزیع دارو می باشد. مخصوصا که دارو در این میان بعنوان مهمترین ابزار درمانی همواره در کانون توجهات مسوولین و مردم قرار داشته است . از این رو در دسترسی بودن دارو نقش عمده ای در تامین رضایت مردم از خدمات بهداشتی و درمانی دارا می باشد. بکارگیری سیاستها و راهبردهای جدید برای ارتقا کیفیت نظام توزیع داروی کشور نیازمند شناسایی دقیق وضعیت موجود بخصوص کاستیها و نارسائیهای سیستم می باشد. به این منظور انجام این مطالعه بعنوان یکی از اولویتهای پژوهشی وزارت بهداشت و درمان و آموزشی پزشکی به تصویب رسید. اهداف اصلی این مطالعه عبارتند از: - بررسی الگوی توزیع داروی کشور - تعیین نقاط قوت و ضعف سیستم توزیع داروی فعلی - تعیین عوامل موثر در مصرف دارو و درجه اهمیت آنها - پیشنهاد الگوی منطقی توزیع منطقه ای دارو به منظور دستیابی به اهداف مذکور، شاخصهای اصلی مطالعه به شرح ذیل تعریف گردید. - فروش عددی دارو منظور از فروش عددی، فروش یک کپسول، قرص ، ویال و یا هر شکل دارویی دیگر است . - تعداد جمعیت - تعداد داروخانه - تعداد مطب پزشکان عمومی - تعداد مراجعه بیماران - تعداد تخت بیمارستانی اطلاعات مربوط به شاخص های فوق از مراکز و سازمانهای ذیربط (وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام پزشکی کشور و مرکز آمار ایران) برای سالهای مطالعه که 1372 لغایت 1376 در نظر گرفته شد، اخذ گردید. برای بررسی عوامل موثر در مصرف دارو و درجه اهمیت آنها، همبستگی بین فروش عددی و هر یک از متغیرهای مستقل بوسیله روش همبستگی پیرسون محاسبه گردید. اهم نتایج حاصله به شرح ذیل ارائه می گردد: ضرایب همبستگی بین فروش عددی دارو و شاخص های جمعیت ، تعداد مطب پزشکان عمومی، تعداد داروخانه و تعداد تختهای بیمارستانی به ترتیب 0/9744, 0/9798, 0/9784, 0/9683 بود که بیانگر همبستگی مستقیم و شدید می باشد. - ضریب همبستگی بین فروش عددی و تعداد مراجعه بیمارانی 0/6783 بود که بیانگر همبستگی مستقیم ولی نسبت به شاخصهای فوق همبستگی کمتری داشته است . در نهایت سهمیه فروش عددی داروی هر استان را بر حسب درصد با توجه به متغیرهای جمعیت ، تعداد مطب پزشکان عمومی، و تعداد داروخانه با استفاده از روش رگرسیون خطی چند متغیره به صورت فرمول ذیل پیشنهاد می گردد.